Charakterystyka/ morfologia

Brodal czarnogardły (Trachyphonus darnaudii)

Systematyka

rząd: dzięciołowe (Piciformes)

rodzina: tukanowate (Ramphastidae)

gatunek: brodal czarnogardły (Trachyphonus darnaudii)

 
Charakterystyka/morfologia.

Druga część łacińskiej nazwy tego ptaka została nadana na cześć francuskiego porucznika Josepha Pons d’Arnauda. Ten inżynier, myśliwy i badacz Afryki pracował w Egipcie w 1831 roku. Ptak długości 17 – 19 cm i wadze do 50 g. Wyszczególniono cztery podgatunki, różniące się wielkością ciała i ubarwieniem. Czarna głowa z pomarańczowo-żółtymi i białymi plamami. Na wierzchu głowy pióra są czarne, tworzą grzebień gdy ptak jest podekscytowany. Dziób mocny, lekko zakrzywiony, różowawo – siny, ciemniejszy przy nasadzie. Czarne pióra wokół oka tworzą pierścień. Grzbiet, skrzydła i ogon są ciemnobrązowe, prawie czarne, z licznymi białymi plamami. W tylnej części ciała plamy są większe. Białe plamy na ogonie tworzą paski, widoczne zwłaszcza od spodu. Na gardle czarna plama, po jej bokach i w górnej części piersi czarne pióra stanowią tło dla żółtych, czarno cętkowanych piór. W dalszej części spód ciała i boki białe, z żółtym odcieniem i rzadko rozmieszczonym kropkowaniem. Podstawa ogona czerwona. Nogi szare z różowawym odcieniem. Samice są podobne do samców, mają jednak bardziej brązowy grzbiet i skrzydła. Młode są jaśniejsze od osobników dorosłych, z nieco mniejszą ilością czarnych plam na głowie. Lot jest powolny, sprawia wrażenie niezdarnego.

Biotop/ preferencje pokarmowe.

Zamieszkuje trawiaste i krzaczaste sawanny, rzadkie lasy i pastwiska. Nie jest płochliwy i często spotykany w pobliżu osiedli ludzkich. Występuje do wysokości 1900 m n p m. Żyje we wschodniej części Afryki. Od Sudanu przez Erytreę, Etiopię, Somalię do Kenii i Tanzanii. Żeruje głównie na ziemi, rzadziej na niskich krzewach. Żywi się owadami, mrówkami, termitami, zjada także jagody i nasiona różnych roślin.

Rozwój osobniczy.

Żyją w parach lub grupach rodzinnych składających się z pary lęgowej i 2-3 ptaków pomagających w wychowaniu młodych. Są to prawdopodobnie ptaki z poprzedniego lęgu. Okres lęgowy jest różny u poszczególnych podgatunków. Dla ptaków z Sudanu i Tanzanii trwa od lutego do sierpnia, od maja do października w północnej Ugandzie. W południowo-wschodniej Etiopii odnotowano lęgi nawet w listopadzie. Pary wykonują taniec godowy, rozkładają ogony, poruszają nimi w przód i tył, wycierają dzioby i kłaniają się. Bronią terytorium lęgowe zaznaczając swoją obecność śpiewem w duecie. Tworzą nory w których żyją przez cały rok – nawet poza okresem lęgowym. Nora ma mały otwór w którym ptak ledwo się mieści. Gładki pionowy korytarz w kształcie litery J, długości 80-100 cm, na końcu zakończony jest komorą lęgową. Wykopana ziemia jest usuwana dziobem, resztki ziemi ptak wypluwa i kilkakrotnie wyciera dziób o gałęzie. Komora lęgowa wyścielona jest dużą ilością trawy. Samica składa 2-4 matowe jaja. W pobliżu nory ptaki są bardzo ostrożne. Nawet kilka minut obserwują otoczenie zanim szybko wślizgną się do nory. Pisklęta opuszczają norę po 17-23 dniach. Są karmione przez rodziców jeszcze przez kilka kolejnych dni.

Status gatunku

Gatunek nie jest zagrożony.

Przygotował: Jan Ławicki