Charakterystyka/ morfologia

Lelek (Caprimulgus europaeus)

Systematyka
rząd: lelkowe (caprimulgiformes)
rodzina: lelkowate (Caprimulgidae)
gatunek: Lelek (Caprimulgus europaeus)

Charakterystyka/ morfologia
W locie podobny do pustułki lub olbrzymiej jaskółki. Upierzenie miękkie, koloru ćmy, znakomicie maskujące gdy za dnia spoczywa na ziemi albo siedzi wzdłuż grubej gałęzi. Wygląda wtedy jak kawałek drewna lub kory. Dziób mały, otoczony bardzo długimi szczecinkami, co zwiększa efektywność w polowaniu na latające owady, paszcza olbrzymia i głęboko rozcięta. Słabe i krótkie palce. Samiec ma na trzech skrajnych lotkach dwóch zewnętrznych sterówkach ma duże, białe plamy, których brak u samicy lub są słabo widoczne, żółtobrązowe. Młode podobne w upierzeniu do samicy, lecz jaśniejsze, słabiej pręgowane, bez jasnych plam na skrzydłach i ogonie. Lata dopiero gdy się ściemni , miękko, bezszelestnie jak sowa, nisko nad ziemią, z dłuższymi odcinkami ślizgu na sztywnych skrzydłach. Długość ciała do 28 cm, rozpiętość skrzydeł 55 cm, waga 58 do 90 g. W locie wydaje głos podobny do sowy. Wędrowny. Przylot w końcu kwietnia lub w maju, odlot od sierpnia do września.

Biotop/ preferencje pokarmowe
Spotykany w prześwietlonych, suchych lasach, zwłaszcza w borach sosnowych w sąsiedztwie polan, zrębów i wrzosowisk. Nie gardzi też skrajem lasu. Poza sezonem lęgowym pokazuje się także na terenach otwartych. Można go przypadkiem spłoszyć wędrując nocą po lesie. Należy do nocnych łowców. Żywi się motylami nocnymi, chrząszczami i muchówkami chwytanymi ogromną paszczą w locie. Owady połyka w całości. Czasami ściga owady startując ze swojego miejsca obserwacyjnego.

Rozwój osobniczy
Wiosną i latem o zmroku zwraca uwagę cichym, lecz donośnym głosem tokowym, który brzmi jak długie, nieprzerwane warczenie „errrorrrerrr..” W locie tokowym klaszcze skrzydłami na przemian z unoszeniem ich i prezentowaniem białych plam w wolnym locie ślizgowym. Wyprowadza do dwóch lęgów w roku. Gniazda nie ściele, lecz składa 2 białe z dużymi brązowymi plamami jaja bezpośrednio na ziemię, najczęściej w mech. Gdy jest niepokojony , przenosi jaja w dziobie, w inne bezpieczniejsze miejsce. Pisklęta wylegają się po 18 dniach. Są okryte szarobrązowym puchem. Po kilku dniach potrafią biegać drobnymi kroczkami w sąsiedztwie gniazda, a około 16 dnia życia opuszczają je całkowicie. Oba dorosłe ptaki karmią je jeszcze ponad 2 tygodnie.

Status gatunku
Gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową. Liczebność z roku na rok się zmniejsza, nie znane są tego przyczyny .

Przygotowała: Wanda Kula